Mijn mening over het boek.
Ik vind het een erg leuk boek. Hij is
wel erg lang, maar de hoofdstukken zijn ook best lang dus dan heb je minder
snel de neiging om te stoppen omdat je toch het hoofdstuk graag uit wilt
hebben. Ik vind het erg mooi hoe ze telkens een klein stukje van het heden
vertellen en daarna dan de hele gebeurtenis uit het verleden vertellen. Op
sommige plekken was ik zo nieuwsgierig hoe dat stukje uit het verleden nou af
liep dat ik wel door moest lezen van mezelf. Alleen ik vind het einde wat
minder, dat Anna dan dood gaat. Dat verpeste voor mij echt het hele boek, dan
heb je dat hele boek gelezen en dan gaat 1 van de 2 uiteindelijk dood, dat vond
ik wat jammer. Ik zet dit boek toch op de nummer 1, omdat dit boek me gewoon
heel erg meesleepte in de verhalen en ik het wel echt een heel leuk boek vond.
Hierdoor gaat terug naar de kust naar plek 2, wierook en tranen plek 3, kinderjaren
plek 4 en een jongensoorlog naar de 5e plek.
Samenvatting.
Deel 1, Interbellum
De vierenzeventigjarige Lotte bevindt zich in het Thermaal Instituut in Spa voor een kuur tegen artrose. Tijdens de middag rust wordt ze wakker van een stevige Duits dame van haar eigen leeftijd. Ze antwoordt de vrouw in het Duits - dat zij heel goed spreekt omdat ze in Duitsland geboren is. Het blijkt dat de dames tweelingzussen zijn die op hun 6e jaar uit elkaar zijn gehaald. Anna vindt het heel leuk om haar zus weer eens te zien, maar Lotte vindt het niet bepaald fantastisch. Ze reageert met verwijten over de Duitsers die zes miljoen joden vermoord hebben en de oorlog begonnen zijn. Anna daarin tegen vertelt van de vernederingen en armoede van de Duitsers na de Eerste Wereldoorlog en herinnert Lotte er aan dat ook zij als Duitse geboren is.
De herinneringen van hun jeugd in Keulen komen weer boven. Hun moeder stierf aan borstkanker toen de meisjes 3 waren. Hun vader had toen al tbc en stierf 3 jaar later.
Lotte, ook besmet met tbc, ging met tante Elisabeth naar Nederland om in het Gooi te gaan wonen bij het gezin van de zoon van tante Elisabeth, de familie Rockanje. Haar nieuwe vader had een moeilijk karakter. Hij hield van klassieke muziek en was aanhanger van het communisme. Ze heeft herhaaldelijk hem een pijnlijke dood toegewenst tijdens één van zijn vele woede-uitbarstingen. Tijdens de tijd toen ze moest genezen van tbc, schreef ze veel brieven naar Anna, maar die kreeg die nooit te zien. Na haar genezing groeide Lotte op als een echt Nederlands meisje. Tijdens een winter kwam ze onder het ijs terecht en werd ze met veel moeite weer tot leven gewekt. Sinds toen had ze moeite met praten. Ze kon wel goed zingen en zong in het radiokinderkoor. Ze kreeg zangles en een piano. Haar stiefvader belette haar het spelen door tijdens haar spel zijn beroemde grammofoon aan te zetten. Ook tegenover zijn vrouw en zijn andere kinderen gedroeg hij zich erg vervelend. Na een ongeluk was hij een tijd op de rand van leven en dood.
Hij herstelde toen de spanningen tussen de staten onderling toe nam. Lotte was van plan om Anna in Duitsland te bezoeken, maar door de oorlog ging dit aanvankelijk niet.
Anna werd door haar grootvader meegenomen naar zijn boerderij aan de Lippe. Ook woonde daar oom Heinrich en tante Liesl. Anna vond de overgang van stad naar platteland erg zwaar. Ze moest naar de rooms-katholieke kerk, waar Jacobsmeter pastoor was.(hij speelt overigens een zeer belangrijke rol in haar leven) Een paar jaar later stierf haar grootvader. Anna was gewend aan het boerenleven en dacht dat Lotte haar vergeten was. Oom Heinrich trouwde met Martha Honnekop, een baarbaarse vrouw. Martha was lui en bracht veel kinderen ter wereld. Het werk kwam op Anna neer, waardoor ze niet naar het gymnasium kon. Toen Anna 16 was zag ze bij een smid een foto van Hitler in de krant. Er ontstond een vriendschap tussen Anna en de smid die lid was van de NSDAP.
Oom Heinrich was tegen Hitler en tegen de vriendschap en mishandelde Anna daarom vreselijk. Zo erg zelfs dat Anna naar de dokter moest die constateerde dat haar baarmoeder was gedraaid. Pastoor Jacobsmeyer zorgde ervoor dat Anna naar een klooster kon. Daar herstelde ze helemaal, en ook met de ideeën van Hitler kon ze het absoluut niet meer vinden.
Omdat ze zo’n mooi meisje met blond haar en blauwe ogen was, werd ze gevraagd om in een toneelstuk van de Hitler-Jugend te spelen. Ze was een van de weinigen in het dorp die een goede Duitse uitspraak had. Toen Anna terug kwam in haar dorp was Hitler aan de macht gekomen en waren veel mensen in het dorp lid van een nazi-club. Kort daarna kon ze via de pastoor een opleiding als dienstmeisje voor de betere stand volgen.
Toen ze 21 jaar werd moest ze een document ondertekenen over het voogdijschap van oom Heinrich, ze tekende het zonder het te lezen. Maar in het document stond dat oom Heinrich jaarlijks verklaard had dat ze zwakzinnig was. Ook wam ze erachter dat ze onvruchtbaar was, door de afranseling door oom Heinrich. Later mocht ze in dienst bij een adellijke familie, als dienstmeisje. Ze had een erg armoedig en eenvoudig leven, ze kon niet liefhebben, en wantrouwde mensen door haar vreselijke jeugd.
De vierenzeventigjarige Lotte bevindt zich in het Thermaal Instituut in Spa voor een kuur tegen artrose. Tijdens de middag rust wordt ze wakker van een stevige Duits dame van haar eigen leeftijd. Ze antwoordt de vrouw in het Duits - dat zij heel goed spreekt omdat ze in Duitsland geboren is. Het blijkt dat de dames tweelingzussen zijn die op hun 6e jaar uit elkaar zijn gehaald. Anna vindt het heel leuk om haar zus weer eens te zien, maar Lotte vindt het niet bepaald fantastisch. Ze reageert met verwijten over de Duitsers die zes miljoen joden vermoord hebben en de oorlog begonnen zijn. Anna daarin tegen vertelt van de vernederingen en armoede van de Duitsers na de Eerste Wereldoorlog en herinnert Lotte er aan dat ook zij als Duitse geboren is.
De herinneringen van hun jeugd in Keulen komen weer boven. Hun moeder stierf aan borstkanker toen de meisjes 3 waren. Hun vader had toen al tbc en stierf 3 jaar later.
Lotte, ook besmet met tbc, ging met tante Elisabeth naar Nederland om in het Gooi te gaan wonen bij het gezin van de zoon van tante Elisabeth, de familie Rockanje. Haar nieuwe vader had een moeilijk karakter. Hij hield van klassieke muziek en was aanhanger van het communisme. Ze heeft herhaaldelijk hem een pijnlijke dood toegewenst tijdens één van zijn vele woede-uitbarstingen. Tijdens de tijd toen ze moest genezen van tbc, schreef ze veel brieven naar Anna, maar die kreeg die nooit te zien. Na haar genezing groeide Lotte op als een echt Nederlands meisje. Tijdens een winter kwam ze onder het ijs terecht en werd ze met veel moeite weer tot leven gewekt. Sinds toen had ze moeite met praten. Ze kon wel goed zingen en zong in het radiokinderkoor. Ze kreeg zangles en een piano. Haar stiefvader belette haar het spelen door tijdens haar spel zijn beroemde grammofoon aan te zetten. Ook tegenover zijn vrouw en zijn andere kinderen gedroeg hij zich erg vervelend. Na een ongeluk was hij een tijd op de rand van leven en dood.
Hij herstelde toen de spanningen tussen de staten onderling toe nam. Lotte was van plan om Anna in Duitsland te bezoeken, maar door de oorlog ging dit aanvankelijk niet.
Anna werd door haar grootvader meegenomen naar zijn boerderij aan de Lippe. Ook woonde daar oom Heinrich en tante Liesl. Anna vond de overgang van stad naar platteland erg zwaar. Ze moest naar de rooms-katholieke kerk, waar Jacobsmeter pastoor was.(hij speelt overigens een zeer belangrijke rol in haar leven) Een paar jaar later stierf haar grootvader. Anna was gewend aan het boerenleven en dacht dat Lotte haar vergeten was. Oom Heinrich trouwde met Martha Honnekop, een baarbaarse vrouw. Martha was lui en bracht veel kinderen ter wereld. Het werk kwam op Anna neer, waardoor ze niet naar het gymnasium kon. Toen Anna 16 was zag ze bij een smid een foto van Hitler in de krant. Er ontstond een vriendschap tussen Anna en de smid die lid was van de NSDAP.
Oom Heinrich was tegen Hitler en tegen de vriendschap en mishandelde Anna daarom vreselijk. Zo erg zelfs dat Anna naar de dokter moest die constateerde dat haar baarmoeder was gedraaid. Pastoor Jacobsmeyer zorgde ervoor dat Anna naar een klooster kon. Daar herstelde ze helemaal, en ook met de ideeën van Hitler kon ze het absoluut niet meer vinden.
Omdat ze zo’n mooi meisje met blond haar en blauwe ogen was, werd ze gevraagd om in een toneelstuk van de Hitler-Jugend te spelen. Ze was een van de weinigen in het dorp die een goede Duitse uitspraak had. Toen Anna terug kwam in haar dorp was Hitler aan de macht gekomen en waren veel mensen in het dorp lid van een nazi-club. Kort daarna kon ze via de pastoor een opleiding als dienstmeisje voor de betere stand volgen.
Toen ze 21 jaar werd moest ze een document ondertekenen over het voogdijschap van oom Heinrich, ze tekende het zonder het te lezen. Maar in het document stond dat oom Heinrich jaarlijks verklaard had dat ze zwakzinnig was. Ook wam ze erachter dat ze onvruchtbaar was, door de afranseling door oom Heinrich. Later mocht ze in dienst bij een adellijke familie, als dienstmeisje. Ze had een erg armoedig en eenvoudig leven, ze kon niet liefhebben, en wantrouwde mensen door haar vreselijke jeugd.
Deel 2, Oorlog
Lotte ging op bezoek bij Anna om daar de jaarwisseling door te brengen. Lotte verwachte veel van de ontmoeting maar het werd een grote teleurstelling.
Anna verweet zich zelf na het vertrek van Lotte dat ze zo koel tegen Lotte had gedaan. Ze kon gewoonweg niet tegen het feit dat er iemand voor haar was, er had nooit iemand van haar gehouden, en ze dacht dat het ook nooit zou gebeuren. Het bezoek was dus één grote ramp…
Tijdens een dans avond ontmoette Anna een soldaat uit Wenen, Martin Grosalie. Er ontstond een relatie die zich in het begin zou uiten in het sturen van brieven aan elkaar, omdat Martin naar het front ging. Na de Duitse aanval op Polen genoten ze samen van een vakantie. Toen Keulen werd gebombardeerd vertrok de familie waar ze werkte naar Oost-Pruisen. Anna ging de familie achter na in de winter van 1940/1941.
Eind 1941 had Martin verlof en vroeg haar met hem te trouwen. Het trouwen kon niet door gaan, maar Anna maakte wel kennis met de enigszins gestoorde moeder van Martin en zijn vader.
Toen ze terug bij haar werkgever was moest ze meeverhuizen naar een landgoed bij Berlijn. Een jaar later trouwde ze als nog met Martin. Anna was getuige van een samenzwering tegen Hitler in 1944. Martin kwam bij de Waffen-SS en adviseerde Anna naar Wenen te gaan; de Russen zouden spoedig in Pruisen zijn. In Wenen kreeg ze een bericht dat Martin was gesneuveld in de Eifel. Na een periode van depressies hielp de sociale dienst van de SS haar er weer een beetje boven op en zorgde voor werk.
Lotte leerde in de eerste maanden van de oorlog David de Vries kennen, die haar op de piano begeleidde. Een tijdje later werd David door de Duitse politie opgepakt en naar het kamp Buchenwald gestuurd. Ze hield veel van David, en ze waren al verloofd. Ze zocht haar steun bij zijn oudere broer: Ernst. Zijn familie dook bij de ouders van Lotte onder. Daarna kwamen meerdere onderduikers. Haar moeder werd ziek en ging naar het ziekenhuis. Na haar operatie kreeg ze extra voedselbonnen, maar die werden door Lotte's vader achtergehouden. Toen Lotte dit ontdekte kreeg ze de bonnen wel van hem, maar hij wist haar diep te kwetsen door te zeggen: "na al die jaren... nog steeds een echte moffin.". Toen ze een tekort aan voedsel kregen deed ook Lotte mee aan de voedseltochten, met alle avonturen vandien. Vlak voor het einde van de oorlog trouwde ze met de vioolbouwer Ernst Goudriaan. Eigenlijk hield ze nog steeds veel van David, maar dat heeft ze altijd weten te verbergen.
Ernst en Lotte kregen samen een kindje.
Deel 3, Vrede (Aprés le déluge encore nous)
De komst van de Amerikanen maakte een einde aan de oorlog voor Anna.
Na een korte tijd gevangen te hebben gezeten, werd Anna in september 1945 vrij gelaten. Ze wilde nu bij de kinderbescherming gaan werken. Ze vond het erg dat ze geen kinderen kon krijgen, maar dat lag ook behoorlijk kritiek, omdat ze kinderen had willen krijgen met haar overleden man. (toen ze nog niet wist dat ze onvruchtbaar was)
Voordat ze aan de opleiding begon bezoekt ze eerst het graf van Martin. Ze kwam te weten hoe Martin gesneuveld was. Hij had zijn vrachtwagen gestopt toen zijn vrienden appels wilden gaan plukken en werd getroffen door een verdwaalde granaat.
Ze ging daarna naar Nederland om Lotte te bezoeken, maar die wilde geen Duits met Anna praten. Het bezoek werd weer een grote teleurstelling.
Lotte beleefde de komst van de geallieerden en zag hoe de Duitsers werden afgevoerd. De onderduikers verlieten het huis en haar moeder kwam opnieuw in het ziekenhuis terecht. De opgebouwde spanningen van de afgelopen jaren eisten hun tol. Ernst kreeg een baan in Den Haag, waar hij en Lotte gingen wonen.
Lotte was er eenzaam zonder alle drukte van de onderduikers. Ook was haar mooie zangstem verdwenen. Ze leefde vooral voor de zorg voor haar kinderen.
Zo zijn de jaren verstreken, waarna ze elkaar, tegenkwamen in de kuurbaden van Spa. Eerst wilde Lotte helemaal niets te maken hebben met Anna, die haar elke keer toch weer overrompelde. Anna en Lotte hebben beide veel herinneringen naar boven gehaald. Zo weer een avond, Anna verteld over haar rouwperiode na het overlijden van haar man Martin(al heel lang geleden!)
Na samen te hebben gegeten zoals altijd gaat de tweeling naar bed, met de verwachting elkaar de volgende dag weer te zien.
Als Lotte de volgende dag naar haar modderbad gaat, wordt haar door iemand van het personeel verteld dat de vrouw met wie ze de laatste tijd optrok was overleden aan een hartaanval. Met pijn in haar hart beseft Lotte op dat moment dat haar erkenning met haar Duitse wederhelft te laat is gekomen. Dan vraagt de vrouw haar: "Weet U of ze familie had?... U was tenslotte haar vriendin..." " Nee..." zei Lotte "Ik ben... ze is mijn zuster."
Lotte ging op bezoek bij Anna om daar de jaarwisseling door te brengen. Lotte verwachte veel van de ontmoeting maar het werd een grote teleurstelling.
Anna verweet zich zelf na het vertrek van Lotte dat ze zo koel tegen Lotte had gedaan. Ze kon gewoonweg niet tegen het feit dat er iemand voor haar was, er had nooit iemand van haar gehouden, en ze dacht dat het ook nooit zou gebeuren. Het bezoek was dus één grote ramp…
Tijdens een dans avond ontmoette Anna een soldaat uit Wenen, Martin Grosalie. Er ontstond een relatie die zich in het begin zou uiten in het sturen van brieven aan elkaar, omdat Martin naar het front ging. Na de Duitse aanval op Polen genoten ze samen van een vakantie. Toen Keulen werd gebombardeerd vertrok de familie waar ze werkte naar Oost-Pruisen. Anna ging de familie achter na in de winter van 1940/1941.
Eind 1941 had Martin verlof en vroeg haar met hem te trouwen. Het trouwen kon niet door gaan, maar Anna maakte wel kennis met de enigszins gestoorde moeder van Martin en zijn vader.
Toen ze terug bij haar werkgever was moest ze meeverhuizen naar een landgoed bij Berlijn. Een jaar later trouwde ze als nog met Martin. Anna was getuige van een samenzwering tegen Hitler in 1944. Martin kwam bij de Waffen-SS en adviseerde Anna naar Wenen te gaan; de Russen zouden spoedig in Pruisen zijn. In Wenen kreeg ze een bericht dat Martin was gesneuveld in de Eifel. Na een periode van depressies hielp de sociale dienst van de SS haar er weer een beetje boven op en zorgde voor werk.
Lotte leerde in de eerste maanden van de oorlog David de Vries kennen, die haar op de piano begeleidde. Een tijdje later werd David door de Duitse politie opgepakt en naar het kamp Buchenwald gestuurd. Ze hield veel van David, en ze waren al verloofd. Ze zocht haar steun bij zijn oudere broer: Ernst. Zijn familie dook bij de ouders van Lotte onder. Daarna kwamen meerdere onderduikers. Haar moeder werd ziek en ging naar het ziekenhuis. Na haar operatie kreeg ze extra voedselbonnen, maar die werden door Lotte's vader achtergehouden. Toen Lotte dit ontdekte kreeg ze de bonnen wel van hem, maar hij wist haar diep te kwetsen door te zeggen: "na al die jaren... nog steeds een echte moffin.". Toen ze een tekort aan voedsel kregen deed ook Lotte mee aan de voedseltochten, met alle avonturen vandien. Vlak voor het einde van de oorlog trouwde ze met de vioolbouwer Ernst Goudriaan. Eigenlijk hield ze nog steeds veel van David, maar dat heeft ze altijd weten te verbergen.
Ernst en Lotte kregen samen een kindje.
Deel 3, Vrede (Aprés le déluge encore nous)
De komst van de Amerikanen maakte een einde aan de oorlog voor Anna.
Na een korte tijd gevangen te hebben gezeten, werd Anna in september 1945 vrij gelaten. Ze wilde nu bij de kinderbescherming gaan werken. Ze vond het erg dat ze geen kinderen kon krijgen, maar dat lag ook behoorlijk kritiek, omdat ze kinderen had willen krijgen met haar overleden man. (toen ze nog niet wist dat ze onvruchtbaar was)
Voordat ze aan de opleiding begon bezoekt ze eerst het graf van Martin. Ze kwam te weten hoe Martin gesneuveld was. Hij had zijn vrachtwagen gestopt toen zijn vrienden appels wilden gaan plukken en werd getroffen door een verdwaalde granaat.
Ze ging daarna naar Nederland om Lotte te bezoeken, maar die wilde geen Duits met Anna praten. Het bezoek werd weer een grote teleurstelling.
Lotte beleefde de komst van de geallieerden en zag hoe de Duitsers werden afgevoerd. De onderduikers verlieten het huis en haar moeder kwam opnieuw in het ziekenhuis terecht. De opgebouwde spanningen van de afgelopen jaren eisten hun tol. Ernst kreeg een baan in Den Haag, waar hij en Lotte gingen wonen.
Lotte was er eenzaam zonder alle drukte van de onderduikers. Ook was haar mooie zangstem verdwenen. Ze leefde vooral voor de zorg voor haar kinderen.
Zo zijn de jaren verstreken, waarna ze elkaar, tegenkwamen in de kuurbaden van Spa. Eerst wilde Lotte helemaal niets te maken hebben met Anna, die haar elke keer toch weer overrompelde. Anna en Lotte hebben beide veel herinneringen naar boven gehaald. Zo weer een avond, Anna verteld over haar rouwperiode na het overlijden van haar man Martin(al heel lang geleden!)
Na samen te hebben gegeten zoals altijd gaat de tweeling naar bed, met de verwachting elkaar de volgende dag weer te zien.
Als Lotte de volgende dag naar haar modderbad gaat, wordt haar door iemand van het personeel verteld dat de vrouw met wie ze de laatste tijd optrok was overleden aan een hartaanval. Met pijn in haar hart beseft Lotte op dat moment dat haar erkenning met haar Duitse wederhelft te laat is gekomen. Dan vraagt de vrouw haar: "Weet U of ze familie had?... U was tenslotte haar vriendin..." " Nee..." zei Lotte "Ik ben... ze is mijn zuster."
K. Promotie.
Waarom jij dit boek móét lezen? Nou wel om de volgende reden. Het boek
leest lekker door, het boek neemt je mee in elk verhaal en maakt je
nieuwsgierig. Het mag dan wel een dik boek zijn, maar als je eenmaal aan het
lezen bent heb je het ook zo uit. Dit is geen boek waarvan je denkt, er zit
geen verhaal in, of, dit is totaal niet realistisch. Nee. Dit boek is
realistisch en in dit boek zit wel een verhaal. Je kan hierdoor zelfs anders
naar de Tweede Wereld Oorlog gaan kijken. Sommige mensen vinden dat alles de
schuld is van de Duitsers, dat we totaal geen medelijden met het volk moeten
hebben hoe die hebben geleden tijdens de oorlog, maar als je dit boek leest,
zie je het ook vanaf de andere kant. Dan zie je dat zij het ook niet makkelijk
hadden en dat ze gewoon gehersenspoeld waren door Hitler. Het laat je er anders
tegen aan kijken en dat is juist het mooie van dit boek. Het is niet alleen
leuk en interessant om te lezen, nee je leert er ook iets van en dat is de
reden waarom jou leven niet compleet is zonder dat je dit boek hebt gelezen.
